در ششمین جلسه از سلسله گفتگو های کووینو ویژه شرایط شیوع بیماری کرونا با جناب آقای دکتر سید بشیرحسینی، متخصص حوزه فرهنگ و ارتباطات و فعال اکوسیستم نوآوری، همراه شدیم تا درباره فرهنگ و سبک زندگی کرونایی، با ایشان به گفتگو بپردازیم. خلاصه‌ای از نکات ایشان را در این‌باره مرور خواهیم کرد:
پیش و پساکرونا وجود ندارد
به نظر من در حال حاضر نمی‌توان گفت که دنیا به دو بخش قبل از کرونا و بعد از کرونا تقسیم میشود.
دو نگاه به کرونا
دو نگاه در مواجهه با این مسئله وجود دارد:
۱) کرونا، مؤثر بر زمان
گروه حداکثری که معتقدند کرونا زمان را به دو بخش قبل و بعد از خود تقسیم کرده.
۲) کرونا، یک تغییر غیر اساسی
و گروه حداقلی که اگرچه نمی گویند کرونا هیچ تأثیری نداشته، اما قائل به این هم نیستند که تغییراتش، آنقدر اساسی باشد که ما، تاریخ را به قبل و بعد کرونا تقسیم کنیم. بنده هم این نگاه دوم را دارم.
سه شاخص برای بررسی کرونا
این بحث را با سه شاخص بررسی می‌کنیم. کرونا را با سه شاخص شدت، مدت و جایگزینی بررسی خواهم‌کرد.
شدت
از آن جهت که می‌خواهیم بررسی کنیم کرونا چقدر بر جنبه های مختلف زندگی اثر گذاشته است.
مدت
از آن جهت که بدانیم این اپیدمی چقدر طول کشیده و جایگزین ها یعنی چه زیرساخت ها و موقعیت های جایگزینی فراهم کرده.
شدتی نه چندان زیاد
در حال حاضر، این پدیده هنوز ناشناخته است و ممکن است هر چه جلوتر برویم ابعاد بیشتری از آن کشف شود. درباره شدت این بیماری، وقتی به آمار ها نگاه می کنیم آنقدر ها هم بنیان‌کن نبوده و خطرناک نیست. اگر اکنون به آمارها نگاه کنید، در کشور آمریکا، که بیشترین تلفات کرونا را دارد، در مجموع، نسبت به سایر اتفاقات مشابه، رقم قابل توجهی نیست.
کرونا در خیابان، کرونا در رسانه
در کشور ما به نظر بنده کرونا دو بخش دارد. در رسانه‌ها و در کف خیابان.
امروز، در خیابان که قدم می‌زنید، انگار مردم به زندگی عادی برگشته اند. حالا به هر دلیل.
اما در رسانه ها این فضا همچنان حاکم است که کرونا یک بحران جدی است. بنابراین نتیجه می‌گیریم که کرونا از جهت شدت آن‌چنان تأثیری نداشته که جهان را به قبل و بعد از خودش تقسیم کند.
مدت، بر روی مرز
از جهت مدت زمان این بیماری هم ملاحظه می کنید که اکنون بسیاری از مشاغل در حال بازگشت به حالت عادی خود هستند. همچنین تیم های فوتبال نیز در تدارک برگزاری مجدد بازی‌های خود می‌باشند. اگر این اتفاق طولانی‌تر می‌شد باید نگران می‌بودیم. که البته این‌طور نشد.
پس کرونا از حیث مدت زمان هم شاید آن‌چنان بزرگ نباشد.
جایگزینی های کرونا
اما در حوزه این جایگزینی ها سؤال اصلی این است که چه چیزی قرار بود در کرونا عوض و جایگزین شود؟
یعنی تا قبل از کرونا چه چیزهایی وجود نداشتند اما از این به بعد به وجود خواهند آمد؟
تحلیل با رویکرد PEST
رویکردی وجود دارد به نام رویکرد PEST (که مرکب از سیاست، اقتصاد، جامعه شناسی و تکنولوژی است) که در تحلیل ها استفاده میشود. اگر از این رویکرد در تحلیل استفاده کنیم، می‌بینید که در حوزه سیاست که تقریباً اصلی‌ترین جزء این ترکیب است، هیچ شکل‌گیری نظام جدیدی نداشتیم.
تغییر در خرده نظام‌ها به جای نظام ها
خرده نظام های آموزشی
خرده نظام های آموزشی را می‌توان گفت که زلزله‌هایی در آن به‌وجود آمده که قادر هستیم آنها را به قبل و بعد از کرونا تقسیم کنیم.
خرده نظام های اقتصادی
وجه اقتصادی هم دچار تزلزل‌هایی شده مخصوصا در ایران و در زمینه بورس(با اینکه بنده تخصصی در این حوزه ندارم) اما می‌توان گفت در ایران به واسطه بورس، خرده نظام های اقتصادی به قبل و بعد از این اتفاق تقسیم میشود.
خرده نظام های فناوری
حوزه فناوری از دیگر حوزه هایی است که مردم را در این دوران قرنطینه به شدت به سمت خود جذب کرده. ایجاد حباب‌های جذابیت مثل برگزاری همین لایوهای اینستاگرام که حاصل کسل‌شدن مردم در قرنطینه، خلاء محتوا و… بوده‌است از نمونه‌های ایجاد جذابیت تکنولوژی و فناوری است. یک تغییر دیگر این است که تا قبل از کرونا خانواده ها برای فرزندان تبلت و موبایل نمی‌خریدند تا فرزندان‌شان از درس خواندن باز نمانند؛ اما کرونا، این شرایط را تغییر داد.
خرده نظام های جامعه شناسی
در نظام های خرد، تغییراتی ایجاد شده.
در این مدت درعین اینکه به خانواده نزدیک بودیم از خویشاوندان دور بودیم. این تغییرات شخصی و فردی در بین افراد، شاید بتواند فرصتی باشد برای اصلاح شخصیت خود و بازنگری های فردی.
قرنطینه، فرصتی برای بازگشت به خویشتن؛
امیدوارم از این فضا دور نشویم. این فضا فرصتی است که یک بازنگری به خود داشته‌باشیم.
برخی آدم‌ها هم اجباراً در حوزه فردی دچار دگرگونی شدند. مثل افرادی که کسب و کار آنها در این ایام از بین رفت. بسیاری از خانواده ها، فضا را به‌نحوی مهیا کردند که خانواده آنها با محوریت مادر رشد و تکامل پیدا کند.
برای بعضی از ما، کرونا، دوران شکفتن خلاقیت ها است که خاطرات خوبی به‌جا خواهد گذاشت.
فقدان مدل سبک زندگی
گفتیم که یکی از شاخص‌های ما، جایگزینی است. اما به‌نظر می‌رسد ما به طور شفاف پیشنهادهایی برای مدیریت سبک زندگی در این شرایط نداریم. به‌نظر می‌رسد یک نظام اندیشه جامع یا یک پکیج منسجم وجود ندارد.
افراد در مدیریت سبک زندگی خود چند دسته شده‌اند
۱- به دنبال از دست‌داده‌ها
عده ای به دنبال تأمین از دست‌داده‌های خود هستند.
۲- انتخاب میان اختیارها
دسته دیگر گزینه‌های سلیقه‌ای دارند.
۳- باز تعریف پیش‌فرض‌ها
در دسته دیگر، آدم های خوش فکری را می‌بینیم که با گزینشگری‌های آگاهانه، سبک زندگی خود را باز تعریف می‌کنند. اما همان‌طور که گفتم در حال حاضر هیچ پیشنهاد جایگزینی برای سبک زندگی در این شرایط وجود ندارد. چراکه هیچ آمادگی برای این بحران نداشتیم.
پس بهتر است در دورانی که به وجود آمده به بازنگری موارد سبک زندگی خود بپردازیم.
این شرایط برای من چند سؤال بزرگ مطرح کرد؛
سؤال درباره تغییر مدرسه فرزندان،
تغییر فضای زندگی،
بازتولید یک سیستم آموزش خانگی و…
بنابراین امکان دارد که کرونا سبک زندگی را به قبل و بعد از خود تقسیم کند. وقتی کرونا تمام شود این تکنولوژی در بین جامعه و مردم باقی می‌ماند.
جمع‌بندی: کرونا، تغییرات بزرگ و ارائه جایگزین‌های جدید در نظامات خرد
به عنوان جمع بندی، در این بخش باید عرض کنم که به گمان بنده اتفاق عمده‌ای که افتاده، فارغ از شدت و مدت بحران، جایگزین ها هستند و در این فضا به تعبیر من نظامات کلی جهان تغییرات چندانی نکرده، اما خرده نظام‌هایی، مخصوصاً در حوزه آموزش و پرورش دچار تغییرات بزرگ شدند.
کرونا فرصت جبران عقب افتادگی ها
کرونا به ما یک فرصت خود ارزیابی چند ماهه داد تا کتاب‌های نخوانده، فیلمهای ندیده و کارهای نکرده خود را جلو ببریم. متأسفانه بسیار هستند افرادی که هنوز هم کارهای عقب افتاده دارند. یعنی برنامه ریزی در زندگی آنها جریان ندارد.
توصیه‌هایی برای تبدیل تهدید به فرصت
انسان‌های موفق به شدت مثبت‌اندیش اند یعنی هر اتفاقی که برای‌شان می‌افتد، به فکر تبدیل تهدید به فرصت هستند.
مثلثی با سه ضلع پشتکار، خلاقیت و مثبت اندیشی، به نظر بنده خیلی مهم و کارگشا است.
فرمول سید بشیر حسینی برای موفقیت
مثبت اندیشی رکن اصلی هر کار است. توصیه من به همه مردم و کارآفرینان، استفاده از فرمول ابتکار+ پشتکار+ نمونه کار +هم کار + انعطاف پذیری+کارآفرینی است. چه در کسب و کار و چه در سبک زندگی. تلفیق این موارد موفقیت‌های چشمگیری را برای افراد رقم خواهد زد. مخصوصاً در این روزها که درگیر کرونا هستیم. همه چیز از ابتکار و خلاقیت شروع میشود و به یک کارآفرینی ختم میشود. نکته‌ای که بسار می‌تواند راهگشای نوآوران و کارآفرینان باشد.
آیه ای از جنس کرونا
مردمی که مجبور بودند به خاطر شرایط اقتصادی خود، حصار فیزیکی قرنطینه را بشکنند، به‌مراتب راحت‌تر از حصار ذهنی این بیماری هم خارج شدند. کرونا، آنقدر هم تهدید بزرگی نیست که مسیر سعادت بشر را مختل کند. جنس کرونا با زلزله قابل قیاس نیست. کرونا از جنس آیه و تلنگر بود تا به خود برگردیم و تأمل در خود انجام دهیم.
به نظرم کرونا باید ذهن های ما را اصلاح کند نه آن را مختل کند.
این گفتگو، دوشنبه22 اردیبهشت ماه 1399 و به‌صورت آنلاین برگزارشد.
شما هم می‌توانید در اینستاگرام مرکز نوآوری دانشگاه با ما در کووینو همراه‌شوید.
پذیرای نظرات شما درباره کووینو پایین همین مطلب هستیم.
