در سومین جلسه از سلسله گفتگوهای کووینو، با جناب آقای ناصر غانم زاده، مدیر عامل استارتاپ نیوُ، همراه شدیم تا حول موضوع گذر از بحران مالی به سلامت مالی در شرایط کرونا گفتگو کنیم. خلاصه نکات ایشان را در این‌باره مرور خواهیم کرد:
بحران مالی کرونا و اکوسیستم استارتاپی
ویروس کرونا در سطح کشور و جهان همه چیز را تحت تأثیر خود قرار داده است. اکوسیستم استارتاپی حتی قبل از این اتفاقات هم دچار مشکل فرار پول‌ها بود. در اکوسیستم استارتاپ ایران، پول‌های کمتری نسبت به اکوسیستم جهانی وجود داشت.
کرونا سرمایه گذاران را بیشتر ترساند و آن‌ها را تحت تاثیر قرار داد.
صعود بورس، ضرر کوتاه مدت برای استارتاپ ها
صعود بورس در ایران هم به نوعی در کوتاه مدت به ضرر استارتاپ ها است چرا که اکثر افراد ترجیح می‌دهند پول‌های خود را به بورس ببرند به جای اینکه در استارتاپ ها سرمایه گذاری کنند و بخش زیادی از استارتاپ ها در این ایام مشتریان خود را از دست دادند.
البته بخش اندکی از آن‌ها مثل حوزه دلیوری و سرگرمی توانستند رشد خوبی را داشته باشند.
لذا استارتاپ ها به طور خلاصه در این روز ها از دو جهت تحت فشار هستند:
اول- درآمد کم
دوم- سرمایه ورودی کم
بورسی شدن استارتاپ ها
کرونا حجم اقتصاد ها را کوچک کرده و استارت آپ ها هم از این قضیه مستثنی نیستند.
بورسی شدن شرکت‌هایی مثل دیجی کالا، کافه بازار و غیره از این جهت برای کل سیستم استارتاپی خوب است که باعث می‌شود افراد تشویق شوند تا در حوزه های استارتاپی سرمایه‌گذاری انجام دهند و به نوعی فرهنگ سازی صورت می‌گیرد. البته خطر هایی هم وجود دارد. مثلاً ممکن است به بروز حباب دات ir بیانجامد. احتمالاً در کل اکوسیستم استارتاپی ایران در سال ۱۳۹۹ – ۱۴۰۰ ظرفیت ورود بیش از ۱۰ الی ۱۲ استارتاپ در بورس را نداشته باشیم؛ اما اگر بخواهیم استارتاپ های نابالغ را به هر طریقی که هست وارد بورس کنیم، هم به اکوسیستم و هم به سرمایه ها ضربه میزند. بلوغ استارتاپ خیلی در این قضیه مهم است.
ساختار سازمانی هم از دیگر موارد مهم استارتاپ هایی است که شرایط ورود به بورس را دارند.
اما در کل معتقدیم که ورود استارت آپ ها به بورس اثرات مثبت و قابل توجهی را خواهد داشت.
راهکارهایی از جنس مدیریت هزینه
بیشترین آسیب بحران مالی برای استارتاپ های کوچک
به نظر من بیشترین آسیب در حال حاضر به استارتاپ های کوچک و متوسط وارد شده است. به‌ویژه آن‌هایی که خود را آماده کرده بودند تا جذب سرمایه داشته‌باشند. استارتاپ هایی که در حال سوددهی بودند و یا به درآمد کافی رسیده بودند شاید به اندازه دیگر استارتاپ ها آسیب نبینند.
کاهش هزینه
استارتاپ های کوچک و متوسط چون در حال حاضر امکان جذب سرمایه را ندارند در خطر هستند لذا باید در این دوران هزینه های‌شان را کم کنند و اگر به درآمدی هم رسیدند توصیه می‌کنیم با کم کردن مخارج، توان خود را در بازاریابی بگذارند.
راهکار کنترل هزینه فضای کار:
استفاده از فضاهای کار اشتراکی در مراکز رشد و مراکز نوآوری باعث می‌شود هزینه‌های اجاره آن‌ها کم شود.
راهکار مدیریت هزینه نیروی کار:
همچنین، استارت آپ ها باید سعی کنند نیروی جدید استخدام نکنند و از طرفی با نیروهای فعلی خود موضوع سختی شرایط و لزوم کم شدن مخارج را در میان بگذارند و حدالامکان پرداختی ها به کارمندان شان را کم کنند.
تعدیل نیرو
تعدیل نیرو یک انتخاب است و انتخاب سختی هم هست. اما پیشنهاد این است که استارتاپ ها اولویت خود را در نگهداری نیروها بگذارند حتی اگر به قیمت کاهش در حقوق نیروها باشد. استارتاپ‌ها ذاتاً باید بخشی از سهام آن را برای کارمندان شان کنار گذاشته باشند. معمولاً سرمایه گذاران خارجی از روز اول تأکید می‌کنند که ۱۵ درصد سهام باید برای کارمندان کنار گذاشته شود و در این شرایط می‌توان از این سهام هم به‌جای تعدیل نیرو استفاده کرد و هزینه های استارت آپ را مدیریت نمود.
وام در شرایط فعلی استارتاپ ها
در حالت کلی به استارتاپ ها توصیه نمی‌کنیم که وام بگیرند؛ این یک تصمیم سخت است که مدیران استارتاپ ها باید آن را اتخاذ کنند. اما اگر افقی را در برابر خود متصور هستند و توان دستیابی به آن را درخود می‌بینند، می‌توانند وام بگیرند. گرفتن وام از لحاظ مدیریت ریسک باید بررسی شود. لذا توصیه ما این نیست که حتماً وام بگیرند چون در این شرایط که نا اطمینانی ها روز به روز بیشتر می شود شاید گرفتن وام ریسک استارتاپ ها را بیشتر کند.
تاب آوری و رونق اکوسیستم استارتاپی
دورکاری و دوراندیشی در بحران مالی!
در بحث تاب آوری شرکت های استارتاپی آن‌طور که به‌نظر می‌آید درگیری ما با این ویروس بیش از دو الی سه ماه آینده است. بنابراین اگر کسب و کارها به نوعی بتوانند از دورکاری بیشتر استفاده کنند این کار از اجاره مکان بهتر است و هزینه های آن‌ها را تا حدودی کم می‌کند. استارت آپ ها باید دوردست‌ها را ببینند و برای آینده برنامه‌ریزی داشته باشند چرا که این شرایط معلوم نیست تا چه مدت ادامه می‌یابد.
نقش نهادهای بزرگ در رونق استارتاپی
یک توصیه که می‌توان برای رونق بخش استارتاپی در این روزها ارائه کرد، آن است که نهادهای بزرگ مثل صندوق‌های بازنشستگی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی از پول خود را (حدود ۱ الی ۵ درصد) در اختیار صندوق های سرمایه گذاری جسورانه قراردهند و این صندوق های جسورانه در استارتاپ سرمایه‌گذاری کنند؛ چرا که صندوق های جسورانه با ادبیات استارتاپ ها بیشتر آشنا هستند. این اقدام می‌تواند توسط دولت و فرهنگ سازی او اتفاق بیفتد.
این گفتگو، جمعه 19 اردیبهشت ماه 1399 و به‌صورت آنلاین برگزارشد.
شما هم می‌توانید هر شب ساعت 21:30 در اینستاگرام مرکز، پخش زنده کووینو را دنبال کنید.
برای مطالعه سایر گفتگوهای کووینو به صفحه رویداد کووینو مراجعه کنید.
منتظریم تا پای این مطلب و مطالب دیگر کووینو، نظرات ارزشمند شما را بخوانیم.
